W służbie radiokomunikacyjnej amatorskiej obsługiwanie urządzeń nadawczych lub nadawczo-odbiorczych wymaga posiadania świadectwa operatora urządzeń radiowych (nie mylić z pozwoleniem radiowym). Jest to regulowane prawem (patrz art. 149 i art. 150 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm., tekst ujednolicony).

Świadectwa są wydawane przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na podstawie pozytywnego wyniku egzaminu do którego przystępuje osoba ubiegającej się o takie świadectwo.

W służbie radiokomunikacyjnej amatorskiej wydawane są dwa rodzaje świadectw:

  • świadectwo klasy A operatora urządzeń radiowych - uprawniające do obsługi urządzeń radiowych pracujących we wszystkich zakresach częstotliwości przeznaczonych dla służby radiokomunikacyjnej amatorskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (patrz Bandplan), uprawniające do ubiegania się o pozwolenie kategorii 1,
  • świadectwo klasy C operatora urządzeń radiowych - uprawniające do obsługi urządzeń radiowych pracujących w zakresach częstotliwości 1810-2000 kHz, 3500-3800 kHz, 7000-7200 kHz, 14000-14350 kHz, 21000-21450 kHz, 28000-29700 kHz, 144-146 MHz 430-440 MHz i 10-10,5 GHz, przeznaczonych dla służby radiokomunikacyjnej amatorskiej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uprawniające do ubiegania się o pozwolenie kategorii 3.

Szczegóły dotyczące uzyskania świadectwa operatora urządzeń radiowych zostały opisane na stronie UKE w artykule Świadectwa w służbie radiokomunikacyjnej amatorskiej, dlatego też w dalszej części zostaną opisane jedynie najistotniejsze informacje.

 

Jak uzyskać?

Osoba ubiegająca się o przystąpienie do egzaminu składa Prezesowi UKE pisemny wniosek (wraz z wymaganymi załącznikami: kopią dowodu wpłaty i ewentualnym oświadczeniem rodziców) o wydanie świadectwa operatora urządzeń radiowych w terminie co najmniej 14 dni przed wskazanym we wniosku terminem egzaminu (decyduje data stempla pocztowego).

Osoby niepełnoletnie muszą dodatkowo dostarczyć wraz ze wnioskiem odpowiednie oświadczenie rodziców/opiekunów zezwalające na przystąpienie do egzaminu (wzór dostępny w dziale załączniki).

Harmonogram sesji egzaminacyjnych zamieszczany jest w postaci załącznika do wyżej wymienionego artykułu na stronie UKE. Załącznik ma postać pliku o nazwie "Harmonogram sesji 20XX.pdf" i znajduje się na końcu artykułu.

Opłata skarbowa za egzamin i wydanie świadectwa wynosi:

  • dla świadectwa klasy A - 75zł. (50zł. - egzamin, 25zł. - wydanie świadectwa),
  • dla świadectwo klasy C - 50zł. (25zł. - egzamin, 25zł. - wydanie świadectwa).

Opłatę łączną należy wnieść na rachunek UKE z odpowiednim tytułem wpłaty. Szczegóły dotyczące przelewu/wpłaty znajdują się w sekcji IV. Opłaty za egzamin i wydanie świadectwa wyżej wymienionego artykułu na stronie UKE.

Aktualne wzory wniosków znajdują się w sekcji załączniki do wyżej wymienionego artykułu. W przypadku chęci przystąpienia do egzaminu należy wydrukować i wypełnić plik "SRA_formularz_o_egzamin_i_wydanie_świadectwa_A_C"

Podsumowując aby uzyskać świadectwo operatora urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej amatorskiej należy:

  1. Przelać/wpłacić na odpowiedni rachunek bankowy UKE opłatę za egzamin i wydanie świadectwa, stosownie do klasy o jaką się ubiegamy,
  2. Wydrukować i wypełnić formularz wniosku o egzamin i wydanie świadectwa,
  3. Co najmniej 14 dni przed wskazanym we wniosku terminem egzaminu przesłać do centrali UKE (adres na wniosku):
    • Wypełniony wniosek
    • Kopię dowodu wpłaty
    • W przypadku osoby niepełnoletniej - stosowne oświadczenie
  4. Stawić się na egzamin w wskazanym we wniosku terminie i miejscu (wymagany dowód tożsamości).

 

Egzamin

Szczegółowe zasady przeprowadzania i oceny egzaminu znajdują się w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 16 stycznia 2015 r. w sprawie świadectw operatora urządzeń radiowych (Dz. U. z 2014r. poz. 99), Rozdział 4.

Zgodnie z § 23 Formę egzaminu na świadectwo operatora urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej amatorskiej, a także język, w jakim będzie on przeprowadzony, ogłasza Prezes UKE w Dzienniku Urzędowym UKE i na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Komunikacji Elektronicznej co najmniej na 2 tygodnie przed sesją.

Egzamin składa się z dwóch części: testu z czterech przedmiotów oraz ustnej (praktycznej) z jednego przedmiotu Przepisy i procedury operatorskie.

Część pisemna ma formę testu wyboru. Każde pytanie posiada trzy odpowiedzi z których tylko jedna jest prawidłowa.

Wszystkie możliwe pytania są zamieszczone jako plik „SRA pytania egzaminacyjne na świadectwo klasy A i C.pdf” w sekcji załączniki pod wyżej wymienionym artykułem na stronie UKE. Znajduje się tam również przykładowy arkusz egzaminacyjny. Przykładowe testy online można znaleźć na stronie pzk.info.pl.

Egzamin pisemny jest podzielony na cztery części (przedmioty egzaminacyjne):

  • Wiadomości techniczne z zakresu radioelektroniki
  • Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych i radiowych
  • Przepisy i procedury operatorskie
  • Przepisy dotyczące radiokomunikacyjnej służby amatorskiej

Dla każdej części egzaminu losowanych jest 5 pytań z ogólnej puli pytań dla danego przedmiotu.

"Oprócz egzaminu testowego, przeprowadzana jest również część praktyczna, której celem jest sprawdzenie sprawności (szybkości, płynności i poprawności) w posługiwaniu się nabytą wiedzą teoretyczną. Zakres wymaganej wiedzy praktycznej pokrywa się z informacjami zawartymi w zbiorze pytań i odpowiedzi testowych i dotyczy procedur operatorskich, a w szczególności: znajomości polskiego i międzynarodowego alfabetu fonetycznego, znajomości kodu "Q", znajomości zasad raportowania oraz praktycznego, symulowanego pomiędzy egzaminowanym i egzaminatorem, prowadzenia typowej łączności fonicznej." [http://uke.gov.pl]

Egzamin uznaje się za zdany z wynikiem pozytywnym jeśli zdający uzyskał co najmniej 60% prawidłowych odpowiedzi z każdego przedmiotu egzaminacyjnego.

Świadectwo operatora urządzeń radiowych w służbie amatorskiej jest wystawiane w ciągu 4-5 tygodni od uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu. Następnie jest ono przesyłane listem poleconym na adres zdającego zamieszczony we wcześniej składanym wniosku.

 

Dodatkowe informacje

Przy wyborze rodzaju świadectwa o jakie będziemy się ubiegać zdecydowanie polecanym jest świadectwo klasy A. Co prawda wymaga ono nieco większej wiedzy i jest droższe, ale stosunkowo niewielkim nakładem pracy uzyskuje się pełne uprawnienia do pracy na wszystkich dostępnych w Polsce pasmach amatorskich. Uprawnienia te, jak prawo jazdy, nabywa się raz. Przypomnieć tutaj można iż obecnie na egzaminie nie jest wymagana znajomość telegrafii (Morse'a).

Ważne: Samo świadectwo operatora urządzeń radiowych w żadnym wypadku nie upoważnia do nadawania! Świadectwo to pozwala na złożenie wniosku o pozwolenie radiowe w służbie amatorskiej. Dopiero fizyczne posiadanie pozwolenia radiowego, na którym znajduje się przydzielony nam znak wywoławczy, uprawnia do nadawania na przeznaczonych do tego pasmach (patrz rodzaj pozwolenia oraz Bandplan).

Czasem, jeśli składamy wniosek o pozwolenie radiowe osobiście, może się zdarzyć że poznamy znak wywoławczy jaki zostanie nam nadany (zależy to tylko i wyłącznie od uprzejmości urzędnika gdyż nie ma on żadnego obowiązku podejmowania decyzji o przyznawanym nam znaku w naszej obecności i o ile osoba odbierająca wniosek podejmuje również decyzje w jego sprawie). Jedynym dokumentem uprawniającym nas do samodzielnego nadawania jest pozwolenie radiowe i sama znajomość znaku również nie uprawnia do wcześniejszego rozpoczęcia pracy w eterze.